Γλώσσα Γ' Γυμνασίου : ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΘΕΩΡΙΑ (Πλάγιες Ερωτηματικές, Ευθύς και Πλάγιος Λόγος, Κυριολεξία και Μεταφορά)

Τις ερωτήσεις τις χρησιμοποιούμε για να :

α) ζητήσουμε μια πληροφορία π.χ. Πώς σε λένε ;

β) εκφράσουμε προσταγή ή παράκληση π.χ. Θα κάνετε ησυχία;   Μου δίνεις το μολύβι σου;

γ) προτείνουμε κάτι  π.χ. Πάμε σινεμά;

δ) αποδεχτούμε προτάσεις  π.χ. Γιατί όχι;

ε) εκφράσουμε απορία, θαυμασμό  π.χ. Τι ήταν αυτό που πάθαμε;

στ) εκφράσουμε αγανάκτηση  π.χ. Θα σε περιμένω πολύ ακόμα;

ζ) εκφράσουμε δυσφορία  π.χ. Δε ντράπηκες να του μιλήσεις έτσι;

η) εκφράσουμε πόθο π.χ. Πιστεύεις δε μετάνιωσα που του μίλησα έτσι;

θ) εκφράσουμε υπόθεση  π.χ. Πώς να μη γελάσω με αυτά που λέει;

ι) αντικαταστήσουμε μια καταφατική πρόταση  π.χ. Νομίζεις δεν ενδιαφέρεται για σένα;

1ος ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ (ανάλογα με το αν βρίσκονται σε ευθύ ή πλάγιο λόγο)

1) ΕΥΘΕΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ : Έχουν ερωτηματικό στο τέλος και εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες (ποιος, πόσος...) ,ερωτηματικά επιρρήματα (πού, πόσο, πώς...), αλλά τις συναντάμε και χωρίς εισαγωγική λέξη   π.χ. Πάμε σινεμά;   Ποιος πήρε τηλέφωνο;

2) ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ : Δεν έχουν ερωτηματικό στο τέλος  π.χ. Με ρώτησε τι ώρα είναι.

2ος ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ (ανάλογα με τη σκοπιμότητα του ομιλητή)

1) ΓΝΗΣΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ : Από αυτές περιμένουμε απάντηση

2) ΡΗΤΟΡΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ : Τις κάνει ο ομιλητής για να διατυπώσει με έμφαση κάτι  π.χ. Ποιος πάει στην εποχή μας τόσες μέρες διακοπές;

3) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΓΗΣ : Αντί για προστακτική  π.χ. Θα κάνετε ησυχία;

3ος ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ (ανάλογα με το είδος της απάντησης)

1) ΟΛΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ : Απαντιούνται με ναι ή όχι

2) ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ : Δεν απαντιούνται με ναι ή όχι

ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ

Είναι :  ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ 

Χρησιμεύουν συνήθως ως : Υποκείμενο , Αντικείμενο, Επεξήγηση

Εισάγονται : 1) οι ολικής αγνοίας : αν ή το μη, μήπως, μην τυχόν  2) οι μερικής αγνοίας :  ερωτηματικές αντωνυμίες τι, ποιος, πόσος ή τα ερωτηματικά επιρρήματα πού, πότε, πώς, πόσο, άραγε, τάχα κ.λπ. ή το σύνδεσμο γιατί.

Εξαρτώνται από :

από ρήματα που σημαίνουν ερώτηση, απορία, αμφιβολία, γνώση, αίσθηση κ.λπ. : ρωτώ, εξετάζω, απορώ, θαυμάζω, αμφιβάλλω, λέω, εξηγώ, σκέφτομαι, δείχνω, θυμάμαι, γράφω, βλέπω, κοιτάζω, μαθαίνω, πληροφορούμαι, ακούω, υποθέτω, μαντεύω, καταλαβαίνω, υπολογίζω, προσπαθώ, πασχίζω...

Άσκηση

ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ : ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ 

ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ  -  ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ
       Η  έννοια  ρατσισμός  προέρχεται  από  τη  λέξη  «ράτσα» - που  σημαίνει  γένος, φυλή, σύνολο  δηλαδή  ανθρώπων  με  ίδιες  ρίζες  καταγωγής – και  δηλώνει  μορφή  φανατισμού.
      Ρατσισμός  είναι  η  μεροληπτική  αντιμετώπιση  ορισμένων  ατόμων, ομάδων  ή  φυλών  που  δέχονται  μια  συνεχή  καταπίεση, την  οποία  προκαλούν  κοινωνικές  στερεοτυπικές  αντιλήψεις (προκαταλήψεις).  Υπάρχει, συνεπώς  η  αποδοχή  απόλυτων  σχημάτων  ανωτερότητας  ή  κατωτερότητας, που  καλλιεργεί  το  αίσθημα  της  υπεροχής  ή  της  μειονεξίας, με  αποτέλεσμα  να  κλυδωνίζεται  η  κοινωνική  τάξη – αρμονία  και  να  διασπάται  η  κοινωνική  συνοχή.
     Ανέκαθεν  υπήρχε  το  φαινόμενο  του  ρατσισμού. Σε  παλιότερες  εποχές, όπου  οι  πολεμικές  συγκρούσεις  ήταν  πολύ  συχνές  λόγω  έξαρσης  του  θρησκευτικού  φανατισμού, των  πολλών  διεκδικήσεων  αλλά  και  του  χαμηλού  βιοτικού  και  πνευματικού  επιπέδου, ο  ρατσισμός  ήταν  αναπόφευκτος.  Για  παράδειγμα, στην  αρχαία  Αθήνα  υπήρχαν  οι  δούλοι  και  οι  ελεύθεροι, στο  Μεσαίωνα  οι  ευγενείς  και  οι  δουλοπάροικοι, ενώ  στην  Αμερική  οι  Ινδιάνοι  συγκρούονταν  με  τους  αποίκους. Σήμερα  παρ’ότι  το  πνευματικό  επίπεδο  και  οι  οικονομικές  συνθήκες  είναι  σαφώς  καλύτερες, οξύνεται  το  φαινόμενο  του  ρατσισμού, εξαιτίας  της  φτώχειας  και  της  έλλειψης  αληθινών  αξιών.
      Ο  ρατσισμός  σήμερα  εκδηλώνεται  ποικιλοτρόπως  και  προσβάλλει, ανεπανόρθωτα  σχεδόν, σχέσεις  ατόμων, ομάδων  και  λαών. Προκαλούνται  φαινόμενα  περιθωριοποίησης, άγονες  αντιπαραθέσεις  ενώ  ευδοκιμούν  ο  πόλεμος  έναντι  της  ειρηνικής  συνύπαρξης, η  βία  έναντι  της  γαλήνης  και  η  ξενοφοβία  έναντι  της  γόνιμης  αλληλεπίδρασης  των  λαών.
       Φυσικό  είναι  λοιπόν  το  αναπαλλοτρίωτο  δικαίωμα, δηλαδή  η  διαφύλαξη  της  ιδιαίτερης  φυσιογνωμίας  και  ταυτότητας  ατόμων  και  λαών, να  συνθλίβεται. Η  ουσιαστική  διαφοροποίηση  ενισχύει  τον  πολιτισμό, γιατί  προάγει  το  πνεύμα, προωθεί  τη  γόνιμη  αντίθεση  και  συμβάλλει  στην  αναβάθμιση  του  πολιτισμού.


ΜΟΡΦΕΣ   ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
Α.  Σε  σχέση  με  τους  λαούς  (φυλετικός  ρατσισμός)
ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ  :  διάκριση    ανάλογα  με  το  χρώμα  (μαύροι – μαύροι, ινδιάνοι)
ΕΘΝΙΚΟΣ  :  π.χ.  Εβραίοι – Γερμανοί  (Χίτλερ) -  θεωρία  Τσάμπερλεν  περί  Αρίας  φυλής  απέναντι  σε  μετανάστες, προσφυγές  κ.λ.π.
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ  :  Μουσουλμάνοι – Χριστιανοί, Εβραίοι = «ο  περιούσιος  λαός»
ΑΝΩΤΕΡΟΤΗΤΑ  ΔΥΤΙΚΩΝ  ΚΡΑΤΩΝ  έναντι  ΧΩΡΩΝ  3ου  ΚΟΣΜΟΥ
ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ  ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ  σε  κράτη.

Β. Σε  σχέση  με  άτομα  ή  ομάδες  (κοινωνικός  ρατσισμός)
Αυτός  εκδηλώνεται  απέναντι  σε  :  ομοφυλόφιλους, ναρκομανείς, πόρνες, φορείς  AIDS, άτομα  με  ειδικές  ανάγκες, γυναίκες (διαφορετικός  τρόπος  αντιμετώπισής  τους  στο  επαγγελματικό, οικογενειακό  και  κοινωνικό  περιβάλλον), μαθητές (καλοί – κακοί  ανάλογα  με  τη  βαθμολογία), επαγγέλματα (πνευματικά – χειρωνακτικά).
Επίσης  μπορεί  να  αφορά  στο  πνευματικό  επίπεδο, την  οικονομική  κατάσταση, τη  δυνατότητα  κατανάλωσης, τις  αντιλήψεις  για  τη  ζωή (ιδεολογία), την  ενδυμασία, τον  τρόπο  ομιλίας  και  ιασκέδασης, την  κατοχή  τίτλου  σπουδών  κ.λ.π.


ΑΙΤΙΑ  ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ (ειδικά  στην  εποχή  μας)
•    Πνευματική  ένδεια – προσωπικά  συμπλέγματα.
•    Κρίση  αξιών – ηθική  χαλάρωση
•    Προκαταλήψεις – στερεότυπα
•    Οικονομικά  συμφέροντα, που  σήμερα  ενισχύεται  από  το  υλιστικό – καταναλωτικό  πνεύμα.
•    Πολιτικές  σκοπιμότητες (επεκτατικές  βλέψεις – Χίτλερ)
•    Κρίση  φορέων  αγωγής – έλλειψη  ανθρωπιστικής  παιδείας.
•    Αρνητικά  πρότυπα  από  τα  ΜΜΕ
•    Οι  πολιτικοί  ηγέτες  εντείνουν  τον  κομματικό  και  τον  πολιτικό  ρατσισμό.
•    Ξενοφοβία, που  ενισχύεται  από  την  οικονομική  κρίση
•    Θρησκευτικός  ή  και  εθνικός  φανατισμός.
•    Καταστάσεις  ή  αντιλήψεις  που  διαμορφώνονται  μέσα  από  την  ανάμνηση  ιστορικών  γεγονότων.
•    Ανεργία


ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ  ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
•    Ανισότητες  στην  εκπαίδευση – εύκολη  η  χειραγώγηση  των  θυμάτων  του  ρατσισμού.
•    Εκμετάλλευση
•    Βία – εγκληματικότητα
•    Απουσία  υγιούς  δημοκρατίας.
•    Ανασφάλεια – άγχος
•    Εθνικισμός – πυροδότηση  πολέμων  και  συγκρούσεων
•    Δε  συμβάλλουν  όλοι  στο  βαθμό  που  θα  μπορούσαν  στην  οικονομική  ανάπτυξη  της  χώρας.
•    Απουσία  συνεργασίας.
•    Διεύρυνση  χάσματος  μεταξύ  αναπτυγμένων  και  μη  χωρών.


ΤΡΟΠΟΙ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ  ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Α.  Απ’το  άτομο
•    Ευαισθησία  - κατανόηση
•    Αυτοκριτική – αυτογνωσία
•    Διάλογος
•    Απαλλαγή  από  προκαταλήψεις
•    Επιστροφή  στις  παραδοσιακές  αξίες  του  μέτρου.

Β.  Από  φορείς
•    Καλλιέργεια  σεβασμού  για  το  διαφορετικό.
•    Προσωπικό  παράδειγμα  γονέων  με  υπεύθυνη  ανθρωπιστική  συμπεριφορά
•    Ανθρωπιστική  παιδεία  από  το  σχολείο
•    Περισσότερες  πολιτιστικές  εκδηλώσεις  στο  σχολείο  με  θέμα  την  υγιή  αντιμετώπιση  των  προσφύγων.
•    Ειδικές  εκπομπές  από  τα  ΜΜΕ
•    Ποιοτικός  έλεγχος  των  διαφόρων  εκπομπών  των  ΜΜΕ
•    Υγιής  Δημοκρατία
•    Κατάλληλο  ήθος  και  ύφος  πολιτικής  ηγεσίας.
•    Ίσες  ευκαιρίες  για  συμμετοχή  των  πολιτών  στα  κοινά
•    Εξασφάλιση  καλών  συνθηκών  εργασίας  με  πνεύμα  ισοτιμίας  για  όλους  τους  πολίτες.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης