Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ του 18ου αιώνα («Το παλιό καθεστώς»)
Υπήρχαν 3 τάξεις, στις οποίες κατατάσσονταν οι άνθρωποι με κριτήριο την καταγωγή τους και τα προνόμια που τους είχαν αποδοθεί από τον ηγεμόνα :
Α) Ο κλήρος (0,5% του πληθυσμού)
Β) Οι ευγενείς (1,5% του πληθυσμού)
Γ) Η 3η τάξη, δηλαδή οι αστοί, οι αγρότες και οι εργάτες (98% του πληθυσμού)
ΚΛΗΡΟΣ και ΕΥΓΕΝΕΙΣ 3η ΤΑΞΗ
Είχαν προνόμια και εξουσία Δεν είχαν προνόμια, παρά μόνο υποχρεώσεις
Δεν πλήρωναν φόρους Πλήρωναν όλους τους φόρους
ΑΙΤΙΕΣ της ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
1. Η 3η τάξη και ιδιαίτερα οι αστοί που ήταν οι οικονομικά ισχυρότεροι μέσα σε αυτήν ήταν δυσαρεστημένοι, καθώς δεν μετείχαν στη λήψη αποφάσεων.
2. Από τα μέσα του 18ου αιώνα οι συνθήκες επιδεινώνονταν συνεχώς. Ο χειμώνας του 1788-1789 ήταν φοβερός και οδήγησε στην πείνα το λαό που άρχισε να λεηλατεί τα σπίτια των πλουσίων και τις κρατικές αποθήκες.
Η 1η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ : Μάιος 1789 – Αύγουστος 1792
Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο 16ος συγκάλεσε τη συνέλευση των τάξεων στο παλάτι των Βερσαλιών το Μάιο του 1789 για να αντιμετωπίσει την κατάσταση ► Οι εκπρόσωποι της 3ης τάξης απαίτησαν μεταρρυθμίσεις ► Ο βασιλιάς όμως ζήτησε νέους φόρους που θα τους πλήρωναν μόνο τα μέλη της 3ης τάξης ► Η 3η τάξη αντέδρασε λέγοντας ότι είναι το 98% του πληθυσμού και αυτοανακηρύχθηκε σε Εθνική Συνέλευση ► Ο βασιλιάς δεν τους αναγνώρισε ► Οι εκπρόσωποι της 3ης τάξης συνεδρίασαν τον Ιούνιο του 1789 στην αίθουσα του σφαιριστηρίου (μπιλιάρδου) και ορκίστηκαν να φτιάξουν σύνταγμα. Είχαν στο πλευρό τους και μερικούς κληρικούς και ευγενείς. ► Ο βασιλιάς υποχώρησε ► Η Εθνική Συνέλευση ονομάστηκε Συντακτική Συνέλευση τον Ιούλιο, με σκοπό να ψηφίσει σύνταγμα στη Γαλλία ► Ο βασιλιάς άρχισε να συγκεντρώνει στρατεύματα για να διαλύσει τη Συνέλευση ► Οι πολίτες έμαθαν τις κινήσεις του βασιλιά, οπλίστηκαν και στις 14 Ιουλίου του 1789 ο λαός του Παρισιού κατέλαβε τη φυλακή της Βαστίλης. Παράλληλα, οι περισσότερες περιοχές στην ύπαιθρο άρχισαν να επαναστατούν.
Η Συντακτική Συνέλευση τον Αύγουστο του 1789 : α) ανακοίνωσε την κατάργηση των προνομίων β) ψήφισε τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, που ήταν βασισμένη στις αρχές του Διαφωτισμού ► ο βασιλιάς αποδέχθηκε τις αποφάσεις, αφού οι επαναστάτες είχαν από τον Οκτώβρη καταλάβει και τα ανάκτορα των Βερσαλιών. ► Το 1791 η Συντακτική Συνέλευση ψήφισε σύνταγμα (το 1ο σύνταγμα της Γαλλίας) που προέβλεπε τα εξής :
Πολίτευμα : Συνταγματική μοναρχία
Το έθνος ανακηρύσσεται κυρίαρχο
Νομοθετική εξουσία : Βουλή (Νομοθετική Συνέλευση) που θα προέκυπτε από εκλογές. Στις εκλογές όμως μπορούσαν να ψηφίσουν μόνο όσοι είχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους
Εκτελεστική εξουσία : Ο βασιλιάς και 6 υπουργοί
Δικαστική εξουσία : αφαιρέθηκε από τον βασιλιά κι έγινε ανεξάρτητη.
Παράλληλα αποφασίστηκε : α) η κρατικοποίηση της περιουσίας του κλήρου προκειμένου να δοθούν εγγυήσεις για την έκδοση χαρτονομίσματος. β) οι κληρικοί ορίστηκαν λειτουργοί του κράτους που έπρεπε να υπακούουν στην πολιτεία. γ) κατάργηση των συντεχνιών και απαγόρευση των απεργιών ► Η Εκκλησία και ο βασιλιάς αντέδρασαν. Ο τελευταίος προσπάθησε να φύγει από τη Γαλλία, αλλά τον κατάλαβαν και τον ανάγκασαν να επιστρέψει στο Παρίσι ► Μετά από εκλογές προέκυψε Νομοθετική Συνέλευση το Σεπτέμβρη του 1791. Σε αυτήν τη πλειοψηφία την είχαν οι Γιρονδίνοι (μετριοπαθείς) ► ο βασιλιάς σχεδίαζε σε συνεννόηση με τους βασιλείς της Αυστρίας και της Πρωσίας επέμβαση εναντίον της επανάστασης ► Κάποιοι ακραίοι από τους επαναστάτες, οι «αβράκωτοι» (sans-culottes) ζητούσαν την έκπτωση του βασιλιά ► Οι Γιρονδίνοι κήρυξαν τον πόλεμο στην Πρωσία και την Αυστρία με την ελπίδα ότι έτσι θα συσπειρωνόταν ο λαός. Όμως οι αποτυχίες του γαλλικού στρατού και η ύποπτη στάση του βασιλιά οδήγησαν το λαό σε νέα επανάσταση ► Ο λαός κατέλαβε τα ανάκτορα του Κεραμεικού (Αύγουστος 1792) ► Ο βασιλιάς ζήτησε τη βοήθεια της Νομοθετικής Συνέλευσης, η οποία
1) τον έθεσε υπό περιορισμό
2) έδωσε την εκτελεστική εξουσία στον Δαντόν
3) αναγνώρισε σε όλους τους άνδρες πολιτικά δικαιώματα
4) δήμευσε τις περιουσίες των αριστοκρατών που είχαν καταφύγει στο εξωτερικό
5) θέσπισε τον διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους
6) κήρυξε την πατρίδα σε κίνδυνο.
Η νίκη των Γάλλων επί των Πρώσων στο Βάλμ το Σεπτέμβρη του 1792 έσωσε την τελευταία στιγμή την επανάσταση.
ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ του 1789 – 1791 (πήραν την ονομασία τους από τις θέσεις τους στη Συνέλευση)
• Οι Δεξιοί : δεν επιθυμούσαν άλλες αλλαγές στο παλιό καθεστώς
• Οι Κεντρώοι : Ήθελαν να παραμείνει η μοναρχία, αλλά να συμμετέχουν οι ευγενείς και οι μεγαλοαστοί στην εξουσία.
• Οι Αριστεροί : ήθελαν πολίτευμα σαν το αμερικάνικο.
Παράλληλα υπήρχαν και πολιτικές ομάδες (λέσχες) π.χ. οι Ιακωβίνοι και οι Κορδελιέροι (Δαντόν).
Υπήρχαν 3 τάξεις, στις οποίες κατατάσσονταν οι άνθρωποι με κριτήριο την καταγωγή τους και τα προνόμια που τους είχαν αποδοθεί από τον ηγεμόνα :
Α) Ο κλήρος (0,5% του πληθυσμού)
Β) Οι ευγενείς (1,5% του πληθυσμού)
Γ) Η 3η τάξη, δηλαδή οι αστοί, οι αγρότες και οι εργάτες (98% του πληθυσμού)
ΚΛΗΡΟΣ και ΕΥΓΕΝΕΙΣ 3η ΤΑΞΗ
Είχαν προνόμια και εξουσία Δεν είχαν προνόμια, παρά μόνο υποχρεώσεις
Δεν πλήρωναν φόρους Πλήρωναν όλους τους φόρους
ΑΙΤΙΕΣ της ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
1. Η 3η τάξη και ιδιαίτερα οι αστοί που ήταν οι οικονομικά ισχυρότεροι μέσα σε αυτήν ήταν δυσαρεστημένοι, καθώς δεν μετείχαν στη λήψη αποφάσεων.
2. Από τα μέσα του 18ου αιώνα οι συνθήκες επιδεινώνονταν συνεχώς. Ο χειμώνας του 1788-1789 ήταν φοβερός και οδήγησε στην πείνα το λαό που άρχισε να λεηλατεί τα σπίτια των πλουσίων και τις κρατικές αποθήκες.
Η 1η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ : Μάιος 1789 – Αύγουστος 1792
Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο 16ος συγκάλεσε τη συνέλευση των τάξεων στο παλάτι των Βερσαλιών το Μάιο του 1789 για να αντιμετωπίσει την κατάσταση ► Οι εκπρόσωποι της 3ης τάξης απαίτησαν μεταρρυθμίσεις ► Ο βασιλιάς όμως ζήτησε νέους φόρους που θα τους πλήρωναν μόνο τα μέλη της 3ης τάξης ► Η 3η τάξη αντέδρασε λέγοντας ότι είναι το 98% του πληθυσμού και αυτοανακηρύχθηκε σε Εθνική Συνέλευση ► Ο βασιλιάς δεν τους αναγνώρισε ► Οι εκπρόσωποι της 3ης τάξης συνεδρίασαν τον Ιούνιο του 1789 στην αίθουσα του σφαιριστηρίου (μπιλιάρδου) και ορκίστηκαν να φτιάξουν σύνταγμα. Είχαν στο πλευρό τους και μερικούς κληρικούς και ευγενείς. ► Ο βασιλιάς υποχώρησε ► Η Εθνική Συνέλευση ονομάστηκε Συντακτική Συνέλευση τον Ιούλιο, με σκοπό να ψηφίσει σύνταγμα στη Γαλλία ► Ο βασιλιάς άρχισε να συγκεντρώνει στρατεύματα για να διαλύσει τη Συνέλευση ► Οι πολίτες έμαθαν τις κινήσεις του βασιλιά, οπλίστηκαν και στις 14 Ιουλίου του 1789 ο λαός του Παρισιού κατέλαβε τη φυλακή της Βαστίλης. Παράλληλα, οι περισσότερες περιοχές στην ύπαιθρο άρχισαν να επαναστατούν.
Η Συντακτική Συνέλευση τον Αύγουστο του 1789 : α) ανακοίνωσε την κατάργηση των προνομίων β) ψήφισε τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, που ήταν βασισμένη στις αρχές του Διαφωτισμού ► ο βασιλιάς αποδέχθηκε τις αποφάσεις, αφού οι επαναστάτες είχαν από τον Οκτώβρη καταλάβει και τα ανάκτορα των Βερσαλιών. ► Το 1791 η Συντακτική Συνέλευση ψήφισε σύνταγμα (το 1ο σύνταγμα της Γαλλίας) που προέβλεπε τα εξής :
Πολίτευμα : Συνταγματική μοναρχία
Το έθνος ανακηρύσσεται κυρίαρχο
Νομοθετική εξουσία : Βουλή (Νομοθετική Συνέλευση) που θα προέκυπτε από εκλογές. Στις εκλογές όμως μπορούσαν να ψηφίσουν μόνο όσοι είχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους
Εκτελεστική εξουσία : Ο βασιλιάς και 6 υπουργοί
Δικαστική εξουσία : αφαιρέθηκε από τον βασιλιά κι έγινε ανεξάρτητη.
Παράλληλα αποφασίστηκε : α) η κρατικοποίηση της περιουσίας του κλήρου προκειμένου να δοθούν εγγυήσεις για την έκδοση χαρτονομίσματος. β) οι κληρικοί ορίστηκαν λειτουργοί του κράτους που έπρεπε να υπακούουν στην πολιτεία. γ) κατάργηση των συντεχνιών και απαγόρευση των απεργιών ► Η Εκκλησία και ο βασιλιάς αντέδρασαν. Ο τελευταίος προσπάθησε να φύγει από τη Γαλλία, αλλά τον κατάλαβαν και τον ανάγκασαν να επιστρέψει στο Παρίσι ► Μετά από εκλογές προέκυψε Νομοθετική Συνέλευση το Σεπτέμβρη του 1791. Σε αυτήν τη πλειοψηφία την είχαν οι Γιρονδίνοι (μετριοπαθείς) ► ο βασιλιάς σχεδίαζε σε συνεννόηση με τους βασιλείς της Αυστρίας και της Πρωσίας επέμβαση εναντίον της επανάστασης ► Κάποιοι ακραίοι από τους επαναστάτες, οι «αβράκωτοι» (sans-culottes) ζητούσαν την έκπτωση του βασιλιά ► Οι Γιρονδίνοι κήρυξαν τον πόλεμο στην Πρωσία και την Αυστρία με την ελπίδα ότι έτσι θα συσπειρωνόταν ο λαός. Όμως οι αποτυχίες του γαλλικού στρατού και η ύποπτη στάση του βασιλιά οδήγησαν το λαό σε νέα επανάσταση ► Ο λαός κατέλαβε τα ανάκτορα του Κεραμεικού (Αύγουστος 1792) ► Ο βασιλιάς ζήτησε τη βοήθεια της Νομοθετικής Συνέλευσης, η οποία
1) τον έθεσε υπό περιορισμό
2) έδωσε την εκτελεστική εξουσία στον Δαντόν
3) αναγνώρισε σε όλους τους άνδρες πολιτικά δικαιώματα
4) δήμευσε τις περιουσίες των αριστοκρατών που είχαν καταφύγει στο εξωτερικό
5) θέσπισε τον διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους
6) κήρυξε την πατρίδα σε κίνδυνο.
Η νίκη των Γάλλων επί των Πρώσων στο Βάλμ το Σεπτέμβρη του 1792 έσωσε την τελευταία στιγμή την επανάσταση.
ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ του 1789 – 1791 (πήραν την ονομασία τους από τις θέσεις τους στη Συνέλευση)
• Οι Δεξιοί : δεν επιθυμούσαν άλλες αλλαγές στο παλιό καθεστώς
• Οι Κεντρώοι : Ήθελαν να παραμείνει η μοναρχία, αλλά να συμμετέχουν οι ευγενείς και οι μεγαλοαστοί στην εξουσία.
• Οι Αριστεροί : ήθελαν πολίτευμα σαν το αμερικάνικο.
Παράλληλα υπήρχαν και πολιτικές ομάδες (λέσχες) π.χ. οι Ιακωβίνοι και οι Κορδελιέροι (Δαντόν).
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
"Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος" : Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ : Α' ΜΕΡΟΣ (1770-1789)
Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ : Β' ΜΕΡΟΣ (1789-1792)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου