Ιστορία Α' Γυμνασίου : Αθήνα : Από τη βασιλεία στην αριστοκρατία

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Πώς ήταν το έδαφος της Αττικής;

Φτωχό.

Με τί ασχολήθηκαν οι κάτοικοι;

Στις λίγες πεδιάδες που υπήρχαν ασχολήθηκαν με τη γεωργία.

Στις ορεινές περιοχές ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία.

Στις παραλιακές περιοχές ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τη ναυτιλία.

Ποιος έκανε τον συνοικισμό της Αττικής;

Ο Θησέας ένωσε τους οικισμούς που υπήρχαν και δημιούργησε ενιαίο κράτος με κέντρο την Αθήνα. Οι Αθηναίοι γιόρταζαν αυτό το γεγονός στη μεγάλη γιορτή τους : τα Παναθήναια.

Τί καταγωγή είχαν οι Αθηναίοι;

Ήταν Ίωνες.

Η βασιλεία στην Αθήνα

Ήταν το πρώτο πολίτευμα της Αθήνας. Κάποιοι από τους βασιλείς της Αθήνας ήταν : ο Κέκροψ, ο Αιγέας, ο Θησέας, ο Κόδρος κ.α. Τελευταίος βασιλιάς ήταν ο Κόδρος.

Η αριστοκρατία στην Αθήνα

Με ομαλό τρόπο το πολίτευμα άλλαξε από βασιλεία σε αριστοκρατία περίπου το 750 π.Χ.. Την εξουσία ασκούσαν οι εξής :

1) Ο επώνυμος άρχοντας : συγκαλούσε την Εκκλησία του Δήμου

2) Ο πολέμαρχος : υπεύθυνος για τα στρατιωτικά θέματα.

3) Ο άρχοντας –βασιλιάς : υπεύθυνος για τα θρησκευτικά θέματα (ο θεσμός αυτός προέρχεται από τη βασιλεία)

4) Οι 6 νομοθέτες : υπεύθυνοι για δικαστικά θέματα

5) Ο Άρειος Πάγος : υπεύθυνος για την τήρηση των νόμων

6) Η Εκκλησία του Δήμου : η συνέλευση όλων των Αθηναίων.

Προβλήματα ....

Α) Οι έμποροι και οι βιοτέχνες που πλούτιζαν άρχισαν να αμφισβητούν την εξουσία των ευγενών.

Β) Οι αγρότες που χρωστούσαν λεφτά και κινδύνευαν να γίνουν δούλοι ζητούσαν να τους χαριστούν τα χρέη.

Μια απόπειρα τυραννίας : «Το Κυλώνειο Άγος»

Την ένταση που υπήρχε από τα παραπάνω προβλήματα θέλησε να εκμεταλλευτεί ο Κύλων (ήταν Ολυμπιονίκης) που μαζί με τους οπαδούς του το 632 π.Χ. προσπάθησε να γίνει τύραννος. Απέτυχε όμως και δραπέτευσε στα Μέγαρα. Οι οπαδοί του, αν και είχαν καταφύγει ως ικέτες σε βωμό, σφαγιάστηκαν έπειτα από διαταγή του Αλκμαιωνίδη επώνυμου άρχοντα Μεγακλή (Κυλώνειο Άγος). Λίγο αργότερα ο Μεγακλής εξορίζεται με όλο του το γένος (Αλκμαιωνίδες). Η αναστάτωση κορυφώνεται και τα Μέγαρα καταλαμβάνουν τη Σαλαμίνα. (20 χρόνια αργότερα οι Αθηναίοι θα ξαναπάρουν τη Σαλαμίνα από τους Μεγαρείς)

Οι νόμοι του Δράκοντα

Ο κόσμος ζητούσε κατάργηση των χρεών και σύνταξη γραπτών νόμων (ως τότε ήταν άγραφοι). Έλεγαν πως με τους άγραφους νόμους η απονομή δικαιοσύνης εμποδιζόταν και δεν εύρισκαν το δίκιο τους . Οι αριστοκράτες ανέθεσαν το 624 π.Χ. στο νομοθέτη Δράκοντα να καταγράψει τους νόμους। Αυτοί ήταν πολύ αυστηροί και γι’ αυτό λένε ότι ήταν «γραμμένοι με αίμα».

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης

Η ιστορία της Αρχαίας Αθήνας (ο μύθος και οι πρώτοι βασιλείς)

Κυλώνειο Άγος

Με το όνομα Κυλώνειον άγος έμεινε γνωστή στην ιστορία μια σειρά από δεινοπαθήματα και θεομηνίες που έπληξαν την αρχαία Αθήνα και που αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή των οπαδών του Κύλωνα που συνέβη κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες.

Η απόπειρα του Κύλωνα

Ο Κύλων που ανήκε στη τάξη των ευγενών, είχε αναδειχθεί ολυμπιονίκης. Εκμεταλλευόμενος την δημοτικότητά που είχε αποκτήσει και έχοντας τη βοήθεια του γαμπρού του Τυράννου των Μεγάρων Θεαγένη επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα. Είχε μάλιστα πάρει και χρησμό από το Μαντείο των Δελφών που έλεγε: «εν του Διός τη μεγίστη εορτή καταλαβείν την Αθηναίων ακρόπολιν» (Θουκ. Α' 126, 4). Θεώρησε ότι η μεγαλύτερη γιορτή του Δία ήταν τα Ολύμπια (κατά πάσα πιθανότητα όμως το Μαντείο αναφερόταν στα Διάσια). Κατά την διάρκεια της εορτής των Ολυμπίων επιτρεπόταν στους ολυμπιονίκες στην επέτειο της νίκης τους να πηγαίνουν με συγγενείς και φίλους και να κάνουν θυσίες σε διάφορα ιερά της πόλης. Εκμεταλλευόμενος τη συνήθεια αυτή αλλά και τη δυσαρέσκεια εκείνη των Αθηναίων, μαζί με τον αδελφό του και τους οπαδούς του κατέλαβε την Ακρόπολη το 632 π.Χ., (κατ΄ άλλους το 628 π.Χ.). Δεν επέτυχε όμως την ολοκλήρωση του σκοπού του γιατί ο τότε επώνυμος άρχων της Αθήνας ο Μεγακλής, που ανήκε στην ισχυρή οικογένεια των Αλκμαιωνιδών, αντέδρασε δραστήρια και πολιορκώντας την Ακρόπολη ανάγκασε τον μεν Κύλωνα και τον αδελφό του να διαφύγουν στα Μέγαρα, τους δε οπαδούς του να καταφύγουν ικέτες στον βωμό της Πολιάδος Αθηνάς. Τότε όσοι κατέφευγαν στους βωμούς θεωρούνταν προστατευόμενοι των θεών και συνεπώς ήταν απαραβίαστοι.

Οι οπαδοί όμως του Μεγακλή, ενώ τους υποσχέθηκαν πως αν βγουν από το ιερό δεν θα τους πείραζαν, παραβαίνοντας το πανελλήνιο εκείνο ιερό έθιμο, τους φόνευσαν προ του ιερού των Ευμενίδων, τη στιγμή που κατέρχονταν από την Ακρόπολη κρατώντας κατά την παράδοση ταινίες των οποίων η άλλη άκρη ήταν δεμένη στο βωμό, αφού προηγουμένως έκοψαν αυτές τις ταινίες, θεωρώντας έτσι ότι δεν τυγχάνουν πλέον της θείας προστασίας.

Συνέπειες

Το έγκλημα αυτό των ικετών προκάλεσε τη φρίκη των Αθηναίων και τη γενική κατακραυγή και εκτός της Αθήνας, και οι δε Αλκμαιονίδες θεωρήθηκαν "εναγείς", ενώ αντίθετα οι συμπάθειες στράφηκαν προς τον Κύλωνα. Του γεγονότος αυτού επακολούθησε σειρά στάσεων και ταραχών μέχρι το 597 π.Χ. που ανέλαβε ο Σόλων να συμβιβάσει τα αντιμαχόμενα μέρη παρακαλώντας τους "εναγείς" να υποβληθούν οικειοθελώς στη κρίση τριακοσιομελούς δικαστηρίου που θα αποφασίσει σχετικά. Οι Αλκμαιονίδες προ αυτής της κατακραυγής δέχτηκαν και το δικαστήριο εκείνο με κατήγορο τον Μύρωνα τον Φλυέα τους καταδίκασε σε εξορία. Αποφάσισε μάλιστα να εκταφούν όσοι εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει και να θαφτούν έξω από τη πόλη.

Αν και εκτελέστηκε η απόφαση εκείνη το άγος εξακολουθούσε να υφίσταται και φοβερή ασθένεια, λοιμός έπληξε την Αθήνα, με πολλούς θανάτους, τον οποίο οι πολίτες θεώρησαν ως θεία δίκη για το έγκλημα. Τότε λέγεται πως πάνω από τη πόλη εμφανίσθηκαν να πλανώνται ψυχές νεκρών (φαντάσματα) και ένας δεισιδαίμονας φόβος κατέλαβε τους Αθηναίους. Την ίδια περίοδο ο Κύλωνας ξεσήκωσε τους Μεγαρείς εναντίον των Αθηναίων και κατάφεραν να καταλάβουν την Σαλαμίνα προκαλώντας καταστροφές και στην υπόλοιπη Αττική. Μετά απ΄ αυτά ρωτήθηκε το Μαντείο των Δελφών το οποίο και έδωσε εντολή να γίνει πλήρης καθαρμός υπό τις οδηγίες του τότε φιλόσοφου αλλά και ιερέα Επιμενίδη που έμενε όμως στη Φαιστό στη Κρήτη. Τότε στάλθηκε στη Κρήτη εσπευσμένα ο Αθηναίος Νικίας ο Νικηράτου, με ιερό πλοίο, πιθανώς τη Πάραλο ο οποίος προσκάλεσε τον Επιμενίδη στην Αθήνα πράγμα που δέχθηκε και τον ακολούθησε. Σημειώνεται πως μόλις ο Επιμενίδης έφθασε στο λιμένα Μουνιχίας, και αντίκρισε τον λόφο της Μουνιχίας προφήτεψε τον πραγματικό κίνδυνο της Αθήνας.

Ο Επιμενίδης φθάνοντας στην αρχαία Αθήνα και βλέποντας τον χώρο έδωσε αμέσως εντολή να συγκεντρώσουν πάνω στον Άρειο Πάγο μαύρα και λευκά πρόβατα τα οποία στη συνέχεια άφησαν ελεύθερα διατάζοντας να τα παρακολουθούν και όπου σταματήσει καθένα εξ αυτών εκεί να ιδρύεται (στήνεται) βωμός και να θυσιάζεται. Μετά την εκτέλεση των οδηγιών αυτών του Επιμενίδη οι θεοί μαλάκωσαν και το άγος εξέλιπε. Οι Αθηναίοι τίμησαν ιδιαίτερα τον Επιμενίδη προσφέροντάς του μεγάλες αμοιβές και δώρα πλην όμως εκείνος αρκέσθηκε μόνο σε ένα κλώνο ελαίας.

Εκφράσεις 

Σήμερα χρησιμοποιείται η έκφραση "Κυλώνειο άγος" για κάθε πράξη που μπορεί να επισύρει ντροπή σε πόλη ή κράτος.

πηγή : wikipedia

ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΝΤΑ

Γύρω στα 621 π.X., όταν επώνυμος άρχοντας ήταν ο Αρίσταιχμος, οι Aθηναίοι ανέθεσαν στο Δράκοντα να νομοθετήσει. Για πρώτη φορά οι νόμοι βρέθηκαν καταγραμμένοι και μπορούσε ο οποιοσδήποτε να ανατρέξει σε αυτούς. Η μεταβολή θεωρείται καθοριστικής σημασίας σε σχέση με το παρελθόν, όταν μόνον οι ευπατρίδες είχαν τη γνώση και το δικαίωμα ερμηνείας του νόμου. Από τους νόμους του Δράκοντα ο μόνος που παρέμεινε σε ισχύ, μετά το Σόλωνα με κάποιες τροποποιήσεις μέχρι και την εποχή του Δημοσθένη, ήταν ο νόμος περί ανθρωποκτονίας. Έχουν εκφραστεί αμφιβολίες για το αν τελικά ο Δράκων είχε νομοθετήσει και για άλλα θέματα, οι οποίες όμως δε φαίνεται να ευσταθούν. Οι νόμοι του Δράκοντα υπήρξαν, και έχουν παραμείνει παροιμιώδεις για τη σκληρότητά τους, παρότι δε γνωρίζουμε τίποτα πέρα από αυτόν περί ανθρωποκτονίας. Έχει θεωρηθεί ότι οι νόμοι του προέβλεπαν τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα, αλλά κι αυτό φαίνεται μάλλον υπερβολικό. Το πιθανότερο είναι πως η συχνότερη ποινή για τα εγκλήματα ήταν η ατιμία ή η εξορία, και μόνο στην περίπτωση της μη συμμόρφωσής του ο ένοχος διακινδύνευε τη ζωή του. Τα ελάχιστα γνωστά σπαράγματα από τη νομοθεσία του Δράκοντα οφείλονται κυρίως στον Αριστοτέλη (Αθηναίων Πολιτεία 4.1-3). Για το λόγο αυτό ορισμένες αναφορές, όπως ότι η απαραίτητη περιουσία για την κατάληψη των δημόσιων αξιωμάτων εκτιμόταν χρηματικά και ότι η αναλογία της περιουσίας για να εκλεγεί κανείς άρχοντας ή στρατηγός ήταν ένα προς δέκα, θα πρέπει να θεωρηθούν ως αναχρονισμοί, αταίριαστοι με τον 7ο αιώνα π.X.

Η νομοθεσία του Δράκοντα προφανώς δεν κατόρθωσε να εξομαλύνει τις αντιθέσεις της αθηναϊκής κοινωνίας και σε διάστημα μίας γενιάς η ανάγκη για νέα μέτρα έγινε επιτακτική. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης κλήθηκε ο Σόλων και η επιλογή του ίσως να συνδέεται και με το γεγονός ότι είχε πρωτοστατήσει στην ανάκτηση της Σαλαμίνας. 

πηγή : www.fhw.gr