Κοινωνικές διαστάσεις της κρίσης του 1929
Η κρίση επηρέασε όλον το δυτικό κόσμο σε διαφορετικό βέβαια
βαθμό.
Α) Κάποιοι πολύ οικονομικά ισχυροί έγιναν ισχυρότεροι, αφού εξαγόρασαν επιχειρήσεις που
ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Β) Για όλους τους άλλους όμως οι εξελίξεις ήταν αρνητικές : 1)
Οι αγρότες δεν πουλούσαν τα προϊόντα τους και τα εισοδήματά τους μειώθηκαν, 2)
οι εργάτες στα εργοστάσια και οι εμποροϋπάλληλοι είδαν τους μισθούς τους να
μειώνονται, τα ωράριά τους να γίνονται μικρότερα και πολλοί έμειναν άνεργοι. 3)
οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες υποχρεώθηκαν να πουλήσουν ή να κλείσουν τις
επιχειρήσεις τους. 4) οι δημόσιοι υπάλληλοι είδαν μείωση στο μισθό τους.
Γ) Υπήρξε έντονη αντίδραση από τον κόσμο. Ξέσπασαν σε πολλά
μέρη βίαιες ταραχές.
Δ) Ειδικά στις Η.Π.Α. η κατάσταση ήταν δραματική : 120.000.000
άνεργοι, 1.600 τράπεζες πτώχευσαν, 5% των γεωργών έχασαν την περιουσία τους,
20.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν και ... 23.000 άνθρωποι αυτοκτόνησαν
(παραπάνω από 15 αυτοκτονίες κάθε μέρα)
Οι κυβερνήσεις ζητούσαν λύσεις. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός
(όλα για το κέρδος, χωρίς την παρέμβαση του κράτους) φαινόταν να αποτυγχάνει.
Όλο και περισσότεροι πίστευαν ότι το κράτος θα έπρεπε να πάρει πρωτοβουλίες.
Υπέρ αυτής της άποψης ήταν και ο πρόεδρος των Η.Π.Α. (από το 1933) Φραγκλίνος
Ρούζβελτ που πήρε μια σειρά από μέτρα, γνωστά ως new deal (νιου ντιλ). Ο Ρούζβελτ
πίστευε τις απόψεις του Άγγλου οικονομολόγου Τζον Μέιναρντ Κέινς, ότι δηλαδή το
κράτος θα πρέπει να παρεμβαίνει στην οικονομία, κάνοντας μεγάλες επενδύσεις. Με
αυτό τον τρόπο οι άνεργοι θα έβρισκαν δουλειά και με τα εισοδήματά τους θα
αγόραζαν προϊόντα, βελτιώνοντας την οικονομία του κράτους. Οι Η.Π.Α. ανέθεσαν
μεγάλα έργα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και η οικονομική κατάσταση άρχισε να
βελτιώνεται από το 1934..
Και στην Ευρώπη άρχισε να κυριαρχεί η «διευθυνόμενη οικονομία»
στη θέση της «ελεύθερης οικονομίας» του φιλελευθερισμού. Τα κράτη άρχισαν να
παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομία. Ξεχωριστές περιπτώσεις ήταν η Ιταλία (με
το φασισμό του Μουσολίνι) και η Γερμανία (με το ναζισμό του Χίτλερ). Σε αυτές
τις χώρες το κράτος προσπάθησε να εξασφαλίσει αυτάρκεια στους πολίτες με
ξενοφοβική προπαγάνδα και επιθετική εθνικιστική ρητορεία (οι ναζί θεωρούσαν
υπεύθυνους της οικονομικής κρίσης για παράδειγμα τους Εβραίους)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου