Σκαπανεύς: Ιστορία Α' Γυμνασίου : Τα αίτια και οι αφορμές του Πελοποννησιακού Πολέμου

ΤΑ ΑΙΤΙΑ

1) Η κόντρα μεταξύ Αθήνας και Κορίνθου (η Αθήνα έστρεψε την προσοχή της προς το Ιόνιο και την Αδριατική, όπου οι Κορίνθιοι είχαν πολλά εμπορικά συμφέροντα)

2) Η διαφορά στο πολίτευμα μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης, η οποία οδήγησε στο να δημιουργηθεί μίσος μεταξύ τους (οι Σπαρτιάτες έβλεπαν με καχυποψία την αυξανόμενη δύναμη των Αθηναίων).

ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ

1) Η διαμάχη μεταξύ Κορίνθου και Κέρκυρας για την Επίδαμνο (Δυρράχιο) : η Κέρκυρα ζήτησε και πήρε τη βοήθεια των Αθηναίων.

2) Η αποστασία από την Αθηναϊκή συμμαχία της Ποτίδαιας (432 π.Χ.) στη Χαλκιδική μετά από παρότρυνση των Κορινθίων.

3) Το «Μεγαρικό ψήφισμα» : σε αντίποινα για την Ποτίδαια, ο Περικλής απαγόρευσε στα πλοία των Μεγαρέων, που ήταν σύμμαχοι των Σπαρτιατών να αγκυροβολούν σε λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας.

Οι τρεις παραπάνω ενέργειες παραβίασαν τις Τριακονταετείς Σπονδές. Έτσι σε συνέδριο των συμμάχων των Σπαρτιατών που έγινε στη Σπάρτη, αποφασίστηκε η κήρυξη του πολέμου, κάτι που ήθελαν πολύ οι Κορίνθιοι και οι Μεγαρείς.

Ο πόλεμος ονομάστηκε ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ και κράτησε 27 χρόνια (431-404 π.Χ.). Χωρίζεται σε τρεις φάσεις :

α) Αρχιδάμειος Πόλεμος : 431-421 π.Χ.

β) Σικελική εκστρατεία : 415-413 π.Χ.

γ) Δεκελεικός Πόλεμος : 413-404 π.Χ.

Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 431-421 π.Χ.

· Οι Θηβαίοι (σύμμαχοι των Σπαρτιατών) εισβάλλουν στην Πλάταια (σύμμαχο της Αθήνας)

· Ο πελοποννησιακός στρατός με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης, Αρχίδαμο, φθάνει στην Αττική, λεηλατεί την ύπαιθρο και αναγκάζει τους Αθηναίους να κλειστούν μέσα στην οχυρωμένη πόλη.

· Το 430 π.Χ. ξεσπάει στην Αθήνα πανούκλα (λοιμός). Πάρα πολλοί Αθηναίοι πεθαίνουν, ανάμεσά τους και ο Περικλής (429 π.Χ.). Τον διαδέχεται ο Κλέων (πολιτικός χωρίς μεγάλες ικανότητες και δημαγωγός)

· Κάποιοι σύμμαχοι της Αθήνας αποστατούν λόγω της βαριάς φορολογίας. Οι Αθηναίοι τους τιμωρούν π.χ. καταστροφή της Λέσβου το 428 π.Χ.

· Το 425 π.Χ. οι Αθηναίοι αιφνιδιάζουν τους Σπαρτιάτες και καταλαμβάνουν ένα μικρό νησάκι δίπλα στην Πύλο, τη Σφακτηρία. Κατόπιν συλλαμβάνουν πολλούς Σπαρτιάτες και τους μεταφέρουν αιχμάλωτους στην Αθήνα. Οι Σπαρτιάτες ζητούν ειρήνη, αλλά η Αθήνα αρνείται.

· Οι Σπαρτιάτες με αρχηγό το στρατηγό Βρασίδα καταλαμβάνουν την Αμφίπολη (πόλη της Χαλκιδικής και σύμμαχο της Αθήνας).

· Οι Αθηναίοι αντιδρούν και στέλνουν τον Κλέωνα με στρατό στη Μακεδονία. Στη μάχη που γίνεται στην Αμφίπολη το 422 π.Χ. σκοτώνεται και ο Βρασίδας και ο Κλέωνας.

· Το 421 π.Χ. υπογράφεται με πρωτοβουλία του Αθηναίου αρχηγού του αριστοκρατικού κόμματος, Νικία, ειρήνη για 50 χρόνια, ανάμεσα στη Σπάρτη και την Αθήνα.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης