Οδύσσεια : ΕΝΟΤΗΤΑ 26 (χ 350-446)

Οδύσσεια : ΕΝΟΤΗΤΑ 26 (χ 350-446)

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1. «Η ικεσία του Φήμιου» (350-380)

2. «Η ικεσία του Μέδοντα» (384-416)

3. «Η αντίδραση της Ευρύκλειας και η συμβουλή του Οδυσσέα» (434-446)

Η ΙΚΕΣΙΑ

Σε προηγούμενη ενότητα είχαμε δει την ικεσία του Οδυσσέα προς τη Ναυσικά. Σε αυτή την ενότητα έχουμε την ικεσία του Φήμιου και του Μέδοντα προς τον Οδυσσέα και τον Τηλέμαχο. Υπήρχε ως προς την ικεσία συγκεκριμένο εθιμοτυπικό στην ομηρική εποχή : ο ικέτης έπρεπε να γονατίσει μπροστά στον ικετευόμενο και να ακουμπήσει με το ένα του χέρι το γόνατό του και με το άλλο το πηγούνι ή το γένι του. Αν στο εσωτερικό του σπιτιού του ικετευόμενου υπήρχε βωμός, τότε ο ικέτης μπορούσε να προσφύγει σε αυτόν και να αποκτήσει άσυλο, μιας και θεωρούταν πρόσωπο ιερό και σεβαστό και προστατευόταν από τον Ικέσιο Δία. Στο απόσπασμά μας βλέπουμε την ικεσία του Φήμιου που προσφεύγει στο βωμό του Δία (350-380) και του Μέδοντα που αγκαλιάζει τα γόνατα του Τηλέμαχου (384-416)

Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ

Ο Οδυσσέας στους στίχους 440-444, σύμφωνα με τον ηρωικό κώδικα της εποχής, συμπεριφέρεται με σεμνότητα, δεν καυχιέται για τη νίκη του και δεν ασεβεί προς τους αντιπάλους του. Θεωρεί ότι είναι αλαζονικό να χαρεί μπροστά στους νεκρούς μνηστήρες και γι’ αυτό συμβουλεύει την Ευρύκλεια να συγκρατήσει την χαρά της, λέγοντάς της πως οι νεκροί τιμωρήθηκαν για τις ανόσιες πράξεις τους από τους θεούς όπως τους άξιζε (ύβρις-νέμεσις-τίσις)

ΟΜΗΡΙΚΗ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ

ωσάν τα ψάρια…ένας πάνω στον άλλο σωριασμένοι (411-416)

Αναφορικό μέρος : ωσάν τα ψάρια…πια τα θανατώνει

Δεικτικό μέρος : όμοιοι με ψάρια… ένας πάνω στον άλλο σωριασμένοι

Κοινός όρος : α) τα ψάρια που σπαρταρούν πριν να πεθάνουν στη στεριά και β) οι μνηστήρες που είναι σωριασμένοι και πεθαίνουν στο πάτωμα

ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ

ο γενναίος Τηλέμαχος (376) : τυπικό επίθετο

χάλκινο σπαθί (378, 393) : τυπικό επίθετο

τα λόγια του πετούσαν σαν πουλιά (391) : τυπική έκφραση

του χαμογέλασε μιλώντας ο Οδυσσέας πολύγνωμος (397) : τυπική έκφραση

ο φημισμένος αοιδός (402) : τυπικό επίθετο

του Δία, μεγαλοδύναμου προστάτη (405-406) : τυπική έκφραση

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ

Οδυσσέας : Ο Οδυσσέας παραμένει νηφάλιος σε όλη τη διάρκεια της αναμέτρησης και αντιμετωπίζει με δίκαιη κρίση τον Φήμιο και τον Μέδοντα, χαρίζοντάς τους τη ζωή (384, 397-398). Δεν καυχιέται για το κατόρθωμά του, κρατά χαμηλούς τόνους και αντιμετωπίζει τους εχθρούς με τον ανάλογο σεβασμό που του υπαγορεύει ο ηρωικός κώδικας (440).

Τηλέμαχος : Διακρίνεται για το ακέραιο χαρακτήρα και το υψηλό ήθος του, καθώς υπερασπίζεται τον Φήμιο και τον Μέδοντα, διαβεβαιώνοντας τον Οδυσσέα για την αθωότητά τους (378-380)

Φήμιος και Μέδοντας : τρομαγμένοι εκλιπαρούν τον Οδυσσέα και τον Τηλέμαχο για έλεος επικαλούμενοι την μέχρι τότε σωστή στάση τους.

Ευρύκλεια : ενθουσιάζεται με το θέαμα των νεκρών μνηστήρων (φανερώνοντας την αγάπη της και την πίστη της στον Οδυσσέα), αλλά υπακούει αμέσως στην εντολή του Οδυσσέα να μετριάσει τον ενθουσιασμό της, μιας και είναι ανάρμοστο να πανηγυρίζει κανείς μπροστά σε νεκρούς.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης